Onderwijstrilogie deel 2 en 3

Vandaag deel 3 van de onderwijstrilogie van Kim Castenmiller gelezen. Veel verhalen over hoogbegaafden en agora scholen. Zelf zat ik in mijn onderwijs carrière meer te knutselen aan het afvoerputje van het onderwijs, VMBO en MBO nivo 1 en 2, maar goed ik gun iedereen zijn specialisatie. Binnen 1 week heb ik alle drie delen gelezen en ben ik aangezet om versneld te solliciteren naar een deeltijd baan in het basis onderwijs, dus de boeken hebben wel het een en ander aan het rollen gebracht.

Ik was nog niet bekend met de 10 principes van de Agora scholen: 1) Vakken, lessen en curriculum zijn niet leidend; 2) Geen lesrooster; 3) Geen Cito als toelatingscriterium; 4) Geen gelijkheid, wel ongelijkheid; 5) Geen homogene groepen; 6) Geen summatieve toetsen (tenzij PTA); 7) Geen afrekening op leerresultaat; 8) Coaches niet van bovenaf aangestuurd; 9) Begeleiding door coaches (gemiddeld 11 leerlingen per coach); 10) Geen leslokalen, maar een Agora-leeromgeving, maar ik herken me hier helemaal in. Momenteel blijken er 30 van deze scholen in Nederland actief te zijn en ik hoop van harte dat ze het goed doen. Lijkt mij in ieder geval heerlijk om te werken als middelbare school docent.

Ik werd ook getriggerd door het hoofdstuk over Institutionele hygiene. Zelf heb ik in mijn carrière ooit een aantekening in mijn dossier gekregen dat er iets mis was met mijn bestuurlijke hygiene, maar die aantekening heb ik altijd gedragen als een badge of honour. Ik was weer iets te creatief geweest met financiële middelen, geen zelfverrijking hoor. Ik had extra geld verdient door met mijn docenten de staf van Cordaid te begeleiden naar een meer ondernemende cultuur en gedurende 4 jaar trainees van SNS en Olympia uitzendbureau op te leiden tot franchise nemers. Met het geld dat we daarmee verdienden financierde ik buitenschoolse activiteiten van de minor ondernemerschap. Een van de controllers van de HvA vond dit iets te creatief, vandaar de tik op mijn vingers.

Afijn, om mijn deel van de tekorten in het basisonderwijs helpen op te lossen, heb ik (in deeltijd) gesolliciteerd bij diverse scholen. Ben benieuwd naar de reacties. Spreek in ieder geval maandag recruiter Joyce over mijn acties.

Wandeling Breukelen en fietsen

Met dank aan de NS fietste ik in de regen naar Breukelen. Aldaar aangekomen kreeg ik van Michael een kopje thee en konden we gaan wandelen in de inmiddels droge omgeving. We wandelden circa 4 uur en aten onderweg een uitsmijter in een uitermate charmante eetgelegenheid in Kockengen. De wandeling was prachtig, dwars door het weiland en langs het water. We zagen diverse malen een visdiefje en werden verrast door een buizerd, die Michael aanzag voor een lekker hapje. Onderweg moesten we een slootje oversteken met behulp van een bootje aan een ketting. Al met al een mooie dag in een prachtige omgeving en met 2 mooie mensen die elkaar alweer 20 jaar een warm hart toedragen.

De onderwijstrilogie

Kim Castenmiller voltooide deze week haar trilogie over de toekomst van het onderwijs. Aangezien ik geïnterviewd was voor deze trilogie in 2019 (vlak na het verdedigen van mijn proefschrift) kreeg ik de drie exemplaren bezorgd en heb ik de komende weken iets te lezen. Ik was net weer bezig met het herlezen van: Hoe word ik gelukkig van Guus Kuijer (ook een must-read voor elke docent), maar dat rond ik dit weekend weer af. Leve de rugstreeppad!

Hieronder is het interview te lezen dat ik indertijd gaf:

Martin Haring is, zoals hij zelf zegt, een ‘oude rot’ in het vak. Al 37 jaar in het onderwijs waarvan 19 jaar in het hoger beroepsonderwijs. Hij wordt zestig dit jaar [2019] en rondde vorig jaar zijn PhD business studies af, waarin hij focuste op versterken van sociale netwerken van studenten. Voor ons boek Geef je organisatie toekomst spraken we acht jaar geleden met Martin en Pieter Spinder bij de Hogeschool van Amsterdam. Destijds liepen ze voorop door hun minor op een radicaal andere manier vorm te geven. Geen kennis overdragen maar toepassen. “We waren een eilandje binnen de Hogeschool. Honderdvijftig studenten elk jaar. Dat is overzichtelijk. Het punt van grote gemeenschappen is dat de persoonlijke aandacht erbij inschiet. Terwijl dit zo belangrijk is. Studenten moeten zich gezien, gehoord en gewaardeerd voelen. Dat lukte ons wel. Studenten gaven positieve feedback. Ze maakten een persoonlijke ontwikkeling door. Beroepsonderwijs moet ook bijdragen aan de professionele opvoeding. Hoe gedraag je je in het bedrijfsleven? Hoe ga je om met je eigen verantwoordelijkheden? Na tien jaar vond ik het tijd om het stokje over te dragen. Ik heb het geluk gehad dat ik een goede opvolger heb kunnen vinden die de ingezette lijn heeft doorgezet. Meestal veert het systeem terug als de vernieuwer vertrokken is.”

Consumptief
Het Engelse ondernemerschapsonderwijs is voor Martin een inspiratiebron. “Zij zijn veel systematischer bezig met welke skills nodig zijn om ondernemersgedrag te bevorderen. Ze hebben leerpractices opgezet en hebben veel meer doorlopende leerlijnen. De verschillende vormen van onderwijs zijn meer op elkaar afgestemd. Bij ons is het moeilijk om studenten uit de consumptieve houding te krijgen. Op de middelbare school worden ze nog zo opgevoed dat ze stof leren, vervolgens reproduceren en er een proefwerk over maken. Op het hbo willen we ze laten leren vanuit intrinsieke motivatie. Dat botst dan.”

Vijfentwintig jaar geleden lag het kennisniveau van de student hoger. Door de komst van het internet is er heel veel veranderd. Je hoeft minder uit je hoofd te leren.

Voor studenten vanuit het mbo is de aansluiting niet heel veel beter. “De mbo-student moet echt nog wat doen aan leesvaardigheid. Ik waarschuw ze op voorlichtingsdagen. Ze zijn niet meer gewend om grotere teksten te lezen en begrijpen. Vijfentwintig jaar geleden lag het kennisniveau van de student hoger. Door de komst van het internet is er heel veel veranderd. Je hoeft minder uit je hoofd te leren. De parate kennis is verplaatst van het hoofd het internet.”

Verhalenvertellers
Niet alleen de vooropleiding vraagt om aanpassing. Ook de hbo-docent zélf. “Ik kom van de generatie verhalenvertellers. We zijn opgevoed met het houden van monologen om zo kennis over te dragen. Maar we moeten het onderwijs omvormen naar workshops en studenten begeleiden. Korte instructies met opdrachten om te gaan uitwerken. Toepassen, daar gaat het om. Dat vraagt coaching en workshop skills. Die moet je wel beheersen. De vertaling naar de praktijk gaat heel traag. Dat komt door de massa. Ieder jaar weer komen er duizend studenten in het eerste leerjaar, waarvan je weet dat vijftig procent weer afvalt. Dan blijven we toch maar op de routine varen.”


Vijftig tot zestig procent valt dus uit het eerste jaar. “Commerciële economie blijkt dan toch niet de goede richting te zijn. We mogen geen voorselectie doen. Dus het eerste jaar ís de selectie. De overgang van middelbaar naar beroepsonderwijs is ook groot. Je moet zelf gaan plannen, krijgt verkering, ruzie met je ouders en op jezelf gaan wonen. Het is dé stap naar volwassenheid. Moeten we daar als school meer in gaan betekenen? Tja, waar houdt de taak van de school op. Docenten ervaren nu al een grote belasting. Er is veel regelgeving ingeslopen om de kwaliteit te borgen door de Inholland-affaire. Er zijn allemaal modelletjes die je moet invullen, rubrics afwerken. De jonge collega’s nemen het systeem nog erg serieus en daar gaat dan veel tijd in zitten.”

Macht teruggeven
Hoe zit het met de vernieuwing dan? “De vernieuwingsdrang is er wel degelijk. Maar het zit bij een aantal trekkers. Het risico dat ze overspannen en teleurgesteld het speelveld verlaten is groot. Het is moeilijk om de massa mee te krijgen. De grootschaligheid drukt op de creativiteit en de ontwikkeling. Je zit in een systeem en zodra je ervan gaat afwijken moet je allerlei administratieve handelingen verrichten. De kwaliteitszorg is doorgeslagen. De angst dat je niet goed controleerbare leeropbrengsten krijgt. Ik zie op menig hbo wel leuke goede experimenten. Maar het is allemaal kleinschalig en in de marge. Het lukt ons nog niet om het systeem te kantelen. Den Haag moet meer macht teruggeven aan de docent. Vertrouwen op het oordeel van de professional.”

De loop van de hoop

Ter herinnering aan Pepijn, de zoon van Titia (onze dirigente van het hva koor), die op 14 jarige leeftijd in 2021 overleed aan koolmonoxide vergiftiging, werd het pepijnpad officieel geopend door Burgemeester Halsema . Het pepijnpad loopt om het Groene Veld heen, in Amsterdam Noord. Het pad symboliseert de hoop die aan de horizon gloort als je een dierbare verliest. Mensen die willen rouwen kunnen hier het bos inlopen en zich laten inspireren door kunstwerken om om te gaan met hun verdriet.
De vader van Pepijn hield een mooie toespraak waarin hij o.a. refereerde aan de essay van Tommy Wieringa: Oprimisme zonder hoop. Burgemeester Halsema refereerde aan het album van Nick Cave waarin hij rouwt over het verlies van zijn zoon.

Berlijn Mauerpark

Met de trein naar Berlijn in 6 uur(8-14 uur). Het regende helaas en er was dus geen karaoke in het Mauerpark. Ik heb er wel gezongen met de karaoke microfoon van BP die ik gisteren van de dames van DVVA had gekregen vanwege mijn fluitbewegingen in het afgelopen jaar. In de trein naar de film three billboards outside Ebbing, Missouri gekeken, met Frances McDormand en Woody Harrelson. Ik had de film al 3 of 4 keer gezien, maar hij kwam weer keihard binnen. De film boeit van het begin tot het eind en heeft veel onverwachte wendingen. Moord en verkrachting, racisme, omgaan met kanker en dood, minderwaardigheidscomplex en nog veel meer thema”s worden aangeroerd en met verve gebracht. Ik was weer opnieuw geroerd!

Ook het boek over Arjen Ederveen gelezen: Altijd van je af. Wat een mooie verhalen! Vooral de omgang met zijn broers die allebei zijn overleden raakte me diep. Dit had ik niet zien aankomen Echt mooi om te lezen hoe hij omgaat met zijn broer die aan AIDS overlijdt. Hij is heel eerlijk naar de schrijfster van deze biografie. Echt een aanrader dit boek!

Anselm Kiefer

Vandaag de tentoonstelling bezocht in het stedelijk en het van Gogh. Prachtige grote werken met dikke lagen verf en natuurlijke producten. Echt gaaf om te zien. Duidelijke beïnvloedt door van Gogh, maar toch met een duidelijk eigen signatuur. In het stedelijk stond het meest indrukwekkende werk. Over de hele lengte van de galerij had hij een installatie gemaakt (zie foto). Dit werk was gebaseerd op een song van Pete Seeger, vertolkt door Marlene Dietrich: Sag mir wo die Blumen sind. Een aanklacht tegen de oorlog.

Het werk van Kiefer in het stedelijk

Alles van waarde is weerloos

Vanochtend las ik op mijn gemak de Volkskrant. Ik werd bedroefd van de column van Elena uit Ukraine, haar zoon Maks zit al maanden aan het front in Ukraine en het lukt haar niet om contact met hem te krijgen. Verscheurend om dit drama te volgen, ik hoop op betere tijden. Ik werd weer vrolijk van de column van Arnon Grünberg, hij glimlacht voor de vrede. Het artikel over de jongen met een Marokkaanse achtergrond en zijn zorgen voor transgender personen ontroerde mij. De column van Max Pam raakte mij zeer, hier is een wijs man aan het woord. Hij heeft geen oplossing voor handen, maar schetst wel een duidelijk beeld over wat er in/met Israël aan de hand is. Ik prijs me gelukkig omgeven te zijn door deze geluiden en behoud hoop op de zachte krachten in onze samenleving, wellicht tegen beter weten in.

Roos van Reebergen en rondje Naarden

Ik zag Roos van Reebergen voor de derde keer optreden met het sunsunsun orchestra. Het was haar laatste show samen met dit illustere gezelschap en er zaten weer prachtige momenten in de show! Deze keer in het Zonnehuis in Amsterdam-Noord.

ik fietste ook weer langs de schapen op de dijk naar Muiden en was getuigen van de finish van Jet en Joon in Naarden. Ze hadden 4km hard gerend in de vesting.

Fotoboek Amsterdam 750 mensen één stad

Klaas Knot kreeg het eerste exemplaar overhandigd van het fotoboek 750 mensen één stad. Bij de DNB stond een serie van de foto’s tentoongesteld en was er een feestelijke ceremonie. In augustus 2023 had ik mezelf laten fotograferen voor dit boek en nu stond ik dan, met 1500 anderen, in dit prachtige fotoboek.

De foto’s in dit boek waren van verschillende groottes en ik stond helaas op een bladzijde met 7 anderen. Mei Lie Vos, Jennifer Delano en Ernst-Jan Pfauth waren wel op een volle pagina geportretteerd. Je kunt niet alles hebben! Het was een mooie presentatie met leuke speeches. Echt leuk om dit boek nu in huis te hebben!